ฝึกลูกขับถ่าย ฝึกลูกนั่งกระโถน ควรทำอย่างไร และควรเริ่มฝึกตอนไหน

บทความนี้ขอแนะนำบทความเรื่อง ฝึกลูกขับถ่าย ฝึกลูกนั่งกระโถน ควรทำอย่างไร และควรเริ่มฝึกตอนไหน การให้ลูกได้ฝึกขับถ่ายและเข้าห้องน้ำเองได้อย่างมีความชำนาญ ในช่วงเวลาที่ลูกกำลังเจริญเติบโต การควบคุมการขับถ่าย เป็นหนึ่งในความสามารถทางพัฒนาการที่มีความสำคัญต่อเด็กและครอบครัว ซึ่งต้องอาศัยความพร้อมทางด้านร่างกายและจิตใจของลูกด้วย

ทำไมต้องฝึกการขับถ่ายให้ลูก

การฝึกลูกน้อยและเสริมสร้างลักษณะนิสัยต่าง ๆ ให้เด็กตั้งแต่เล็กๆ จะส่งผลดีในระยะยาว เช่น การเตรียมความพร้อมในการขับถ่ายสำหรับลูกในวัยเด็กเล็ก จะเป็นการเสริมสร้างพื้นฐานสุขลักษณะ นิสัยที่ดีในการใช้ชีวิตของลูก ดังนั้น การฝึกหัดและฝึกฝนให้ ลูกรู้จักขับถ่ายให้ถูกที่ถูกเวลา จึงเป็นสิ่งจำเป็นที่คุณพ่อคุณแม่ควรที่จะใส่ใจและให้ความสำคัญที่ไม่ควรมองข้ามว่าเป็นรายละเอียดเล็กน้อย 

เตรียมการฝึกลูกน้อย

1. ตัวลูกน้อย สอนให้สื่อสาร ส่วนใหญ่ใช้คำว่า “ฉี่” แทนปัสสาวะ และ “อึ” แทนอุจจาระ อาจสอนผ่านทางหนังสือหรือสื่อต่าง ๆ ที่มีรูปภาพของการฝึกขับถ่าย รูปกระโถน รูปชักโครก รูปห้องน้ำ ให้ลูกได้เห็นเวลาพ่อแม่ถ่ายปัสสาวะที่โถส้วม

2. พ่อ แม่ และผู้ดูแลเด็ก ทุคนที่ร่วมดูแลลูกควรพร้อมที่จะให้เวลาในการฝึกอย่างสม่ำเสมอทุกวัน ทั้งเมื่ออยู่ในบ้านและเมื่อออกนอกบ้าน เข้าใจวิธีการฝึกที่ตรงกัน มีความเข้าใจว่าลูกต้องใช้เวลาในการเรียนรู้ และไม่คาดหวังมากเกินไป

3. กระโถน ให้ลูกมีส่วนร่วมในการเลือกกระโถน ควรเลือกขนาดไม่เล็กหรือใหญ่เกินไป ต้องให้ลูกนั่งได้อย่างสบาย ไม่เกร็ง ไม่หนีบขา อาจต้องมีไว้อีก 1 กระโถน ที่เหมือนกันสำหรับสถานที่รับเลี้ยงเด็กถ้าต้องฝากเลี้ยงในระหว่างวัน ไม่เปลี่ยนห้องที่วางกระโถนให้มีของเล่น และ หนังสือที่ลูกชอบในห้องนั้น

4. กางเกง ลูกควรมีส่วนร่วมในการเลือกกางเกง โดยพ่อแม่ช่วยเลือกแบบที่ใส่สบาย ไม่รัดรูป ลูกสามารถดึงขึ้นลงได้ง่ายด้วยตนเอง

เทคนิคเตรียมความพร้อม

– เลือกขนาดของกระโถนที่มีขนาดพอดี เมื่อเด็กนั่งแล้วสามารถวางเท้ากับพื้น ได้สบาย แข็งแรง ทนทาน

– เตรียมกระโถนเด็กเอาไว้ จับลูกนั่งกระโถนหลังลูกดื่มนมมื้อเช้า 5-10 นาที ได้ตั้งแต่ลูกอายุ 

7-9 เดือน ซึ่งเป็นช่วงที่ลูกเริ่มนั่งได้แล้ว

– คอยสังเกตลูกว่า ถ้าลูกยืนนิ่ง ตัวสั่นเล็กน้อย หรือทำท่าขนลุก นั่นแสดงว่า เขาปวดอึ ควรบอกลูกว่าลูกปวดอึ แล้วพาไปส้วม หรือนั่งกระโถน

– ฝึกอย่างสม่ำเสมอจะทำให้ลูกคุ้นเคย รู้จักการนั่งกระโถนและการถ่ายอุจจาระ ในกระโถน

– หากลูกไม่พร้อมก็ไม่ควรเร่งรัดหรือบังคับ เพราะจะทำให้เด็กเกิดอาการต่อต้าน และกลายเป็นโรคท้องผูกเรื้อรังได้ ควรรอให้ลูกพร้อมเสียก่อนแล้วจึงค่อยเริ่ม ฝึกใหม่ ระยะเวลาที่เหมาะสมที่สุดก็คือ 18-24 เดือน เพราะในช่วงนี้เด็กจะเริ่มรู้สึกได้เองเมื่อต้องการจะถ่ายอุจจาระ

– เมื่อลูกทำได้และประสบความสำเร็จ ก็จะเกิดความภาคภูมิใจและสร้างความเชื่อมั่นในตัวเองอีกด้วยค่ะ การชมเชยเมื่อเด็กขับถ่ายตามเวลา จะช่วยให้เด็กมีพฤติกรรมการขับถ่ายที่ดี

เทคนิคฝึกลูกขับถ่าย

1.สอนให้ลูกบอกเมื่อต้องการขับถ่าย และรู้จักสถานที่ขับถ่ายที่เหมาะสม 

เมื่อลูกพูด “อึ” หรือ “ฉี่” ได้แล้ว ให้สังเกตการแสดงออกของลูก เมื่อจะขับถ่าย เช่น ลูกกำลังเล่นอยู่แต่หยุด ทำหน้านิ่วคิ้วขมวด อารมณ์ไม่ดี  จับที่ผ้าอ้อม อวัยวะเพศหรือก้น  คุณพ่อคุณแม่ควรเข้าไปถามลูกว่า “ฉี่ไหม” หรือ “อึไหม” เพื่อให้ลูกรู้ว่าเป็นการปวดปัสสาวะ หรืออุจจาระ แล้วจึงพาไปที่กระโถนหรือห้องน้ำ

2.สร้างความคุ้นเคยกับกระโถน 

แรก ๆ ลูกเห็นกระโถนอาจจะยังไม่กล้านั่ง หรือกลัว พ่อแม่อาจต้องทำท่าทางให้ลูกดู และลองให้ลูกคุ้นเคยกับการนั่งกระโถน ให้ลูกลองนั่งกระโถนบ่อย ๆ อาจนั่งโดยที่ลูกยังสวมผ้าอ้อมไว้ก่อนก็ได้ หรือถ้าลูกยอมก็ให้นั่งในขณะที่ไม่ได้สวมผ้าอ้อม และเพื่อไม่ให้ลูกเครียดหรือกลัวในขณะที่นั่งกระโถน ก็สามารถอ่านนิทานให้ฟัง พูดคุยเล่นกับลูก  หรือ เล่นของเล่นได้

3.ดื่มน้ำและกินอาหารช่วยกระตุ้นการขับถ่าย

ถ้าลูกท้องผูกเขาจะกลัวเจ็บและไม่อยากขับถ่าย จึงควรให้ลูกทานผัก ผลไม้ เพื่อเพิ่มกากใยให้เพียงพอ ช่วยกระตุ้นให้ปวดอุจจาร ะดื่มน้ำให้มากพอ ช่วยกระตุ้นให้ปวดปัสสาวะและช่วยให้อุจจาระนุ่มถ่ายออกง่าย 

4.ฝึกขับถ่ายให้สม่ำเสมอและเป็นเวลา

ในระหว่างวัน ควรกำหนดหรือกะเวลาให้ลูกถ่ายปัสสาวะทุก 2-3 ชั่วโมง และให้ถ่ายอุจจาระทุกวัน วันละ 1 ครั้ง เช่น ให้ลูกนั่งกระโถนในช่วงเช้าทุกวันหลังตื่นนอน หรือหลังมื้ออาหารเพื่อถ่ายอุจจาระ แต่ต้องให้ลูกเต็มใจไม่บังคับ รวมทั้งอาจให้ลูกเริ่มถอดกางเกงหรือผ้าอ้อมสำเร็จรูปในช่วงสั้น ๆ และวางกระโถนไว้ใกล้ ๆ เพื่อให้ลูกลองนั่งเล่นหรือนั่งขับถ่ายได้ตามต้องการ

5.นั่งชักโครกเมื่อลูกโตขึ้น

เมื่อลูกนั่งกระโถนได้และเติบโตขึ้น นั่งเองได้แข็งแรงแล้ว อาจพัฒนามาฝึกขับถ่ายที่โถส้วมในห้องน้ำ ด้วยการใช้ฝารองนั่งชักโครก และหาที่วางเท้าให้ลูกวางได้เต็มฝ่าเท้า ไม่ให้เท้าลอยจากพื้นเพื่อป้องกันการพลัดตกหกล้มลื่น

6. สอนเรื่องการทำความสะอาด  

เมื่อลูกคุ้นเคยสามารถถอดผ้าอ้อมสำเร็จรูป ถอดกางเกง และนั่งกระโถนเองได้ ให้คุณพ่อคุณแม่พาลูกไปทำความสะอาดพร้อมสอนเรื่องสุขอนามัย เช่น ล้างก้นด้วยน้ำสะอาด เช็ดก้นด้วยกระดาษชำระ

บทส่งท้าย

อย่างไรก็ตามความพร้อมในการฝึกขับถ่ายของเด็กแต่ละคนนั้น ไม่ได้ขึ้นอยู่กับอายุที่แน่นอน บางคนได้เป็นได้เร็วหรือช้า ขึ้นกับพัฒนาการด้านร่างกายและจิตใจของลูก ดังนั้นพ่อแม่ควรใช้ความอดทนในเรื่องนี้ด้วย

เครดิตรูปภาพ

www.verywellfamily.com health.ucdavis.edu lovevery.com