บทความนี้ขอแนะนำ “ภาวะแทรกซ้อนในครรภ์แฝด คุณแม่ต้องดูแลอย่างไรให้ลูกน้อยในครรภ์ปลอดภัย” การมีลูกแฝดอาจเป็นเรื่องที่ถูกมองว่าดี น่ารัก ตั้งครรภ์ครั้งเดียวแต่ได้ลูกถึง 2 คน ซึ่งในคุณแม่เมื่อมีครรภ์แฝดครั้งแรก คุณแม่อาจตื่นเต้นมาก แต่รู้หรือไม่ว่าการตั้งครรภ์แฝด ถือว่าเป็นการตั้งครรภ์ความเสี่ยงสูง มีโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อนกับคุณแม่และลูกน้อยระหว่างตั้งครรภ์ได้
ครรภ์แฝด เกิดขึ้นได้บ่อยแค่ไหน
ถ้าในสมัยก่อนอัตราก็จะอยู่ที่ 3 ใน 1,000 แต่ในปัจจุบันพบว่าการตั้งครรภ์แฝดมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ ทั้งนี้เนื่องจากมีปัจจัยหลายประการ แต่หลักๆ แล้วโอกาสที่จะทำให้เกิดครรภ์แฝดได้มีอยู่ 2 ประการ คือ
1.ประวัติครอบครัวมีครรภ์แฝดมาก่อน
2.เทคโนโลยีการเจริญพันธุ์ ซึ่งปัจจุบันมีเทคโนโลยีในการเจริญพันธุ์ ทั้งการใช้ยากระตุ้นให้ไข่ตก การทำเด็กหลอดแก้ว การใส่ตัวอ่อน และ อื่นๆ ทั้งหมดนี้มีส่วนช่วยทำให้โอกาสเกิดครรภ์แฝดมีสูงขึ้น
ท้องแฝด เกิดจากอะไร
การตั้งท้องลูกแฝด ถือเป็นความเสี่ยงหนึ่งของการตั้งครรภ์ เพราะการอุ้มท้องลูกมากกว่า 1 คน ในท้องเดียวกันนั้น อาจนำไปสู่ความผิดปกติของการตั้งครรภ์หลายประการ ตั้งแต่การแท้ง การคลอดก่อนกำหนด หรือภาวะครรภ์เป็นพิษ เป็นต้น โดยท้องแฝดสามารถแบ่งออกเป็น 2 กรณี คือ แฝดแท้ และ แฝดเทียม
– แฝดแท้ เกิดจากการที่ตัวอ่อนซึ่งผ่านการปฏิสนธิและฝังตัวที่มดลูกแล้ว แต่จู่ ๆ ก็มีการแบ่งตัวอ่อนขึ้นมาอีก 1 ตัว โดยตัวอ่อนทั้งสองตัว อาจจะมีรกและถุงน้ำคร่ำเป็นของตัวเอง หรือใช้รกและถุงน้ำคร่ำร่วมกันก็ได้ ซึ่งแฝดแท้จะมีรูปร่างหน้าตาและลักษณะที่คล้ายกันมาก และมักจะเป็นเพศเดียวกัน เช่น แฝดชาย-ชาย หรือ แฝดหญิง-หญิง
– แฝดเทียม เกิดจากการที่มีไข่ตกมากกว่า 1 ใบ และไข่แต่ละใบนั้นก็ได้รับการปฏิสนธิและฝังตัวอ่อนในมดลูกพร้อม ๆ กัน ตัวอ่อนทั้งสองตัวมีรกและถุงน้ำคร่ำเป็นของตัวเอง โดยแฝดเทียมอาจจะมีลักษณะเหมือนหรือไม่เหมือนกันเลยก็ได้ อาจจะเป็นแฝดชาย-ชาย แฝดหญิง-หญิง หรือแฝดชาย-หญิง ก็ได้เช่นกัน
ภาวะแทรกซ้อนในครรภ์แฝดขณะตั้งครรภ์
จุดที่สังเกตจากภาวะแรกที่เด่นชัด คือ การที่คุณแม่มีอาการแพ้ท้องที่รุนแรงมากกว่าปกติ สังเกตจากการคลื่นไส้อาเจียนหนัก และเกิดขึ้นบ่อย หรือมีอาการแสบร้อนกลางอกบ่อย ๆ เป็นต้น นอกจากนี้ยังเสี่ยงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อนต่าง ๆในช่วงที่กำลังตั้งครรภ์ หรือช่วง ก่อนคลอด ดังนี้
1.ครรภ์เป็นพิษ การเกิดครรภ์เป็นพิษช่วงครรภ์แฝด เกิดจากความเสี่ยงที่จะเป็นความดันโลหิตสูงมากขึ้นของแม่ท้องแฝด ซึ่งเป็นภาวะอันตราย หากมีความดันสูงประกอบกับปริมาณโปรตีนที่มากในปัสสาวะร่วมด้วย จะทำให้เสี่ยงต่อภาวะครรภ์เป็นพิษได้ ซึ่งเป็นภาวะอันตรายที่ไม่มีแม่ท้องคนไหนอยากเสี่ยงแน่นอน แต่ถ้าหากแม่ท้องทำการฝากครรภ์ไว้จะเพิ่มความปลอดภัยได้เช่นกัน
2.เพิ่มโอกาสเสียบุตร แม้การมีลูกแฝดจะเห็นได้ทั่วไปหลายครั้ง แต่แม่ท้องรู้หรือไม่ว่า การมีลูกแฝด จะทำให้เสี่ยงต่อการเกิดภาวะแท้งบุตร เสี่ยงต่อการสูญเสียทารกในครรภ์ไปมากกว่าปกติด้วยเช่นกัน
3.เสี่ยงต่อโรคต่าง ๆ แม่ท้องหลายคนอาจกังวลเกี่ยวกับบางโรคที่มักพบเจอในช่วงที่กำลังตั้งครรภ์ โดยเฉพาะโรคเบาหวานขณะตั้งครรภ์ และภาวะโลหิตจาง ซึ่งการมีลูกแฝดเอง หากดูแลไม่ดี ก็เสี่ยงทำให้คุณแม่เสี่ยงโรคเหล่านี้ได้ด้วยเช่นกัน
4.คลอดก่อนกำหนด โดยทั่วไปแล้วครรภ์แฝดจะช่วยเพิ่มโอกาสเกิดการคลอดก่อนกำหนด ยิ่งมีทารกมากเท่าไหร่ก็ยิ่งเสี่ยงมากเท่านั้น ซึ่งการที่ทารกคลอดก่อนกำหนด จะทำให้มีปัญหาด้านพัฒนาการ และการเติบโตได้
5.อันตรายจากการคลอด โดยทั่วไปแล้วการคลอดครรภ์แฝด แพทย์จะต้องใช้เครื่องมือช่วยมากกว่าปกติ นอกจากนี้การคลอดครรภ์แฝด ยังมีสถิติระบุว่ามีโอกาสทำให้คุณแม่เสียชีวิตมากกว่าการคลอดครรภ์ทั่วไปถึง 2.5 เท่า
การป้องกันภาวะแทรกซ้อนในครรภ์แฝด
– การมีครรภ์แฝดที่ปลอดภัยมากที่สุดควรเริ่มจากการไปฝากครรภ์ และปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด ไปพบแพทย์ตามนัดทุกครั้ง เพราะการฝากครรภ์ครอบคลุมไปถึงการตรวจครรภ์ที่เกี่ยวข้อง ทำให้สามารถตรวจพบภาวะความผิดปกติต่าง ๆ ได้
– คอยสังเกตอาการของตนเองอยู่ตลอดเวลา หากพบความผิดปกติ เช่น มีอาการอาเจียนมาก ปวดท้องรุนแรง ใบหน้ามือ และเท้าบวมเฉียบพลัน เป็นต้น หากมีอาการเหล่านี้ควรพบแพทย์ทันที นอกจากนี้ยังรวมไปถึงอาการอื่น ๆ ที่คุณแม่อาจไม่สบายใจ หรือมีความสงสัย ก็ควรไปพบแพทย์เช่นกัน
– ระมัดระวังเรื่องของการทานอาหารจะต้องทานให้ครบ 5 หมู่ อะไรที่แพทย์ห้ามทานก็ต้องไม่กินจริง ๆ ประกอบกับการกินยาต่าง ๆ แม้จะกินเป็นปกติก่อนตั้งครรภ์ แต่การกินยาทุกชนิดในตอนตั้งครรภ์ ควรปรึกษาแพทย์ก่อนเสมอ
– ดูแลสุขภาพขั้นพื้นฐานให้ดี พักผ่อนให้เพียงพอ ดื่มน้ำสะอาดมาก ๆ พยายามหลีกเลี่ยงความเครียด นอกจากนี้ควรงดแอลกอฮอล์ และออกกำลังกายเบา ๆ เช่น เล่นโยคะ หรือการ ว่ายน้ำ ซึ่งควรได้รับคำแนะนำจากแพทย์ก่อนเสมอ
– ควรห่างจากบุหรี่ จากการศึกษาพบว่าหากแม่ท้องมีพฤติกรรมติดบุหรี่ ไม่ใช่แค่ครรภ์แฝดเท่านั้น แต่ครรภ์ทั่วไปก็จะได้รับผลกระทบ จากการที่รกจะต้องทำงานหนักมากขึ้นเพื่อส่งออกซิเจนไปให้ทารก
บทส่งท้าย
ในคุณแม่ที่ตั้งครรภ์แฝดนั้น ต้องดูแลตัวเองอย่างดีที่สุด ปฏิบัติตามคำสั่งของแพทย์อย่างเคร่งครัด เพราะการตั้งครรภ์แฝดอาจทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนแก่มารดาในระยะตั้งครรภ์ได้ ดังนั้นหากมีเรื่องสงสัยหรือกังวลใจก็ควรรีบปรึกษาแพทย์ให้ไว เพื่อความปลอดภัยต่อคุณแม่และลูกน้อยในครรภ์
เครดิตรูปภาพ www.netmums.com www.jeffersonhealth.org www.obgynwestside.com